حشرات
حَشَرَه (به عربي: حشرة، جمع: حَشَرات) يك رده از بي‌مهرگان هستند كه بزرگترين گروه را در ميان گروه بندپايان به خود اختصاص مي‌دهند. بندپايان جانوراني هستند كه داراي استخوان‌بندي بيروني بوده و اعضاي آنها به‌هم‌پيوسته‌اند.شاخه بندپايان موفق‌ترين جانوران بوده و نسبت به ساير شاخه‌ها از تعدد و تنوع بي‌شماري برخوردارهستند. حشرات شش يا هشت پا دارند و بيشتر آنها داراي بال هستند. بدن يك حشره از ۳ بخش تشكيل مي‌شود: سر، سينه و شكم.
حدود يك ميليون گونهٔ مختلف حشره در جهان شناسايي و توسط دانشمندان نام‌گذاري شده‌است. مجموع حشرات روي زمين تا مرز ده ميليون گونهٔ مختلف مي‌رسد. حشرات تقريباً در همهٔ نقاط روي زمين پيدا مي‌شوند و همچنين مي‌توان آنها را در آب‌هاي شيرين يافت. حشرات اولين جانوران پرنده‌اند كه در روي زمين به وجود آمدند. ۳۵۰ ميليون سال قبل، اولين بار آنها توانستند در هواي زمين شروع به پرواز كنند، و اين ميليون‌ها سال قبل از پرواز پرندگان و خفاش‌ها بود.
براي بيشتر حشرات قدرت بينايي و بويايي از مهم‌ترين احساس‌ها مي‌باشد حشرات داراي چشم‌هاي مركب هستند به اين معني كه چشم حشره از دو قسمت مجزا تشكيل شده‌است هر قسمت از چشم حشره داراي لنز مخصوص به خود مي‌باشد حشرات براي بو كشيدن و مزه كردن از شاخك‌هايشان و بعضي اوقات از قسمت‌هاي ديگر بدنشان استفاده مي‌كنند آنها همچنين براي لمس كردن اشياء از شاخك‌هايشان استفاده مي‌كنند.
حشرات در طول رشدِ خود به‌طور دوره‌اي پوست‌اندازي مي‌كنند و يا پوستهٔ خارجيِ خود را مي‌اندازند. بعضي از حشرات فقط ۴ يا ۵ مرتبه تغييرشكل مي‌دهند، اما سنجاقك‌هاي يك‌روزه و حشرات بدون بال مي‌توانند ۲۰ مرتبه يا بيشتر پوست‌اندازي كنند و تغييرشكل دهند. هر بار كه يك حشره تغييرشكل مي‌دهد، شكل بدنش عوض مي‌شود. اين حالت را در حشرات دگرديسي (دگرگوني) مي‌نامند. بعضي از حشرات با هر بار پوست‌اندازي به‌آرامي تغييرشكل مي‌دهند و نوع بالغ آنها بسيار با نوع نوزاد تفاوت دارد. اين حشرات عبارت‌اند از زنبورهاي عسل، مگس‌ها، سوسك‌هاي بزرگ، پروانه‌ها و زنبورهاي معمولي.
محتويات
۱ كالبدشناسي
۲ حشرات اجتماعي
۳ گردش خون
۴ اشكال مختلف پا در حشرات
۵ توليدمثل در حشرات
۶ گوناگوني
۷ جستارهاي وابسته
۸ منابع
۹ پيوند به بيرون
كالبدشناسي
آناتومي حشره
A- دماغه B- قفسه سينه C- شكم
۱. شاخك[۳]
۲. ريزچشم (پاييني)[۴]
۳. ريزچشم (باايي)
۴. چشم مركب[۵]
۵. مغز[۶] (cerebral ganglia)
۶. پيش‌سينه[۷]
۷. dorsal blood vessel
۸. tracheal tubes (trunk with اسپيراكل)
۹. ميان‌سينه[۸]
۱۰. پس‌سينه[۹]
۱۱. بال جلو
۱۲. hindwing
۱۳. mid-gut (stomach)
۱۴. dorsal blood vessel ("aorta")
۱۵. تخمدان[۱۰]
۱۶. قسمت خلفي لوله گوارش[۱۱] (intestine, rectum & anus)
۱۷. مقعد
۱۸. لوله رحمي[۱۲]
۱۹. nerve chord (abdominal ganglia)
۲۰. Malpighian tubes
۲۱. tarsal pads
۲۲. claws
۲۳. قوزك پا
۲۴. ساق پا
۲۵. ران. سومين و بزرگترين مفصل پاي حشرات.
۲۶. پي ران. زائده ران. مفصل دوم پا واقع در بين ران و تهيگاه.
۲۷. fore-gut (crop, gizzard)
۲۸. thoracic ganglion
۲۹. پيش ران. تهيگاه. مفصل قاعده پا كه آن را به بدن متصل مي‌كند.
۳۰. salivary gland
۳۱. subesophageal ganglion
۳۲. mouthparts
حشرات اجتماعي
اين گروه از حشرات شامل گونه‌هاي بي‌شماري از زنبورهاي معمولي و تمام گونه‌هاي مورچه‌ها و موريانه‌ها مي‌شود. حشرات اجتماعي در گروه‌هاي خانوادگي زندگي مي‌كنند و يا به‌صورت قبيله‌اي زندگي مي‌كنند و لانه‌هاي بسيار بزرگ مي‌سازند. در هر قبيله فقط يك حشره، يعني ملكه، توليد مثل مي‌كند. بيشتر حشرات ديگر كارگر هستند كه به جمع‌آوري غذا و حفاظت از لانه مي‌پردازند.
گردش خون
اندام اصلي دستگاه گردش خون كلي در حشرات نوعي رگ لوله‌اي است كه درست در زير ديوارهٔ جسم نخاعي واقع شده‌است كه در امتداد طول بدن حشره مي‌باشد. خون نيز معمولاً همولنف ناميده مي‌شود كه وارد بخش شكمي (قلب) از طريق منفذ دهانه‌اي جفتي مي‌گردد و از بخش سينه‌اي به سمت جلوتر بدن پمپ مي‌شود (منفذ آئورتي). آئورت نيز در برخي از حشرات انشعاباتي ارسال مي‌كند كه لوله‌اي ساده با منفذ انتهايي در سر مي‌باشد. موج انقباضي معمولاً از بخش قدامي آغاز و به بخش عقبي مي‌رود. ضربان قلب نيز ميوژني مي‌باشد ولي از طريق ورودي عصبي و ترشحات عصبي اصلاح مي‌شود. اندام‌هاي فرعي ضرباني يا نبض‌ها نيز در پايهٔ اين سامانه‌ها واقعند نظير گيرنده‌ها، پاها و بال‌ها كه سبب بهبود جريان گردش خون به اين بخش‌هاي ضميمه مي‌شوند، همولنف اكسيژن را منتقل نمي‌كند اما در انتقال مواد تغذيه‌اي و هورمون‌ها و دفع مواد زائد مهم است.[۱۳][۱۴]
اشكال مختلف پا در حشرات
سوسك خرطوم‌دار درخت فندقي آفت گونه‌هاي مختلف درخت بلوط است.
۱. پاهاي رونده (Gressori): ران و ساق پا قوي و پهن شده و از ساختمان قابل توجهي برخوردارند. (سخت بالپوشان)
۲. پاهاي دونده (Cursori): ساق و ران طويل، بلند و باريك شده‌اند. مثل سوسري‌ها
۳. پاهاي جهنده (Saltatori): ران بسيار قوي و عريض و ساق بلند مي‌باشد. مثل پاي عقب ملخ كه براي جهيدن سازگاري يافته است.
۴. پاهاي كننده (Fossori): ساق پا گاهي پهن و قوي و مجهز به دندانه‌هايي مي‌باشد مانند پاي جلو در آبدوزدك كه براي كندن سازش يافته است.
۵. پاهاي شكاري (Raptatori): ران و ساق پا مثل ۲ لبهٔ قيچي روي هم خم مي‌شوند و ران پا مجهز به خارهاي بلند و داراي شياري است كه ساق پا در صورت لزوم در آن قرار مي‌گيرد. ساق نيز مجهز به دندانه يا خار است. مثل پاهاي جلويي شيخك.
۶. پاهاي شناگر (Natatori): پاها به شكل پارو و ران و ساق پهن و طويل و پوشيده از موهاي متراكم است مانند پاهاي عقب سن‌هاي آبي و بعضي از سخت بالپوشان آبزي
۷. پاهاي سبدي يا جمع‌كننده: ساق پاي عقبي عضوي به نام سبد گرده و نخستين بند پنجهٔ پاي عقب برس گرده را ايجاد مي‌كنند. مانند پاي عقب در زنبور كارگر كه با برس گرده، گرده را جمع كرده و سپس آن را براي انتقال به كندو به سبد گرده مي‌فرستد.
۸. پاهاي قلابي (Clasping): اين حالت كه در پاهاي شپش‌هاي مكنده ديده مي‌شود. ناخن پا به صورت قلاب درآمده و براي نگه داشتن شكار به كار مي‌رود.
۹. پاهاي مكشي (Suctioning): اين حالت پا كه در سوسك‌هاي شناگر ديده مي‌شود. اين نوع پا مجهز به ديسك‌هايي مي‌باشد كه به آنها كمك مي‌كند كه به كف رودخانه و … بچسبد.[۱۵]
توليدمثل در حشرات
روش اصلي توليدمثل در بندپايان به طريقهٔ دوجنسي است كه در آن براي به وجود آوردن موجود جديد نر و ماده شركت دارند. جنس‌هاي نر و ماده از لحاظ شكل ظاهري معمولاً با همديگر اختلاف فاحشي دارند به‌طوري كه تميز دادن آنها به آساني امكان‌پذير مي‌باشد. اين اختلاف كه در نقاط مختلف بدن مانند آرواره‌ها، شاخك‌ها، بال‌ها، پاها و سرسي، شانه‌هاي سطح زيرين بدن (كژدم‌ها) نمايان است صفات دوشكلي جنسي ناميده مي‌شود.[۱۶]
پيدايش اين گونه صفات مربوط به وجود هتروكروموزوم‌ها است. اغلب حشرات از تيپ مگس سركه هستند كه در آنها ماده‌ها هوموگامت و نرها هتروگامت هستند ولي در حشرات راستهٔ بال‌موداران و پروانه‌ها برعكس ماده‌ها هتروگامت و نرها هوموگامت مي‌باشند. از طريق دوجنسي و با انجام عمل لقاح يا تركيب گامت نر (اسپرماتوزوئيد) و گامت ماده (اوول) صورت مي‌گيرد. روش‌هاي فرعي توليد مثلي ديگري در بندپايان ديده شده‌است. از جمله بكرزايي يا دخترزايي كه در ماده هائي جفتگيري ننموده صورت مي‌گيرد. توليد مثل به طريق بكرزايي بدون دخالت گامت نر انجام مي‌شود و جنين در داخل تخم‌هاي تلقيح نشده رشد مي‌كند. بكرزايي به دو صورت اختياري، مثل زنبور عسل، يا اجباري، مثل بعضي از زنبورها و شپشك‌ها صورت مي‌گيرد.[۱۶]
پدوژنز در واقع يك نوع بكرزايي پيشرس است. لاروهاي ماده حاوي تخمدان‌هاي رشديافته‌اي بوده و سلول‌هاي اووسيت آنها بدون تلقيح رشد مي‌نمايد و تبديل به لاروهاي ماده مي‌شوند كه از بافت‌هاي لارو مادر تغذيه مي‌نمايند و توليد تخم‌هاي ديگر مي‌كنند. اين تخم‌ها مجدداً لاروهاي زاينده، ايجاد مي‌نمايند. به اين طريق در نسل‌هاي متوالي، به طرق بكرزايي پيشرس و بدون اينكه تبديل به حشره كامل بشوند توليد مثل مي‌كنند. گاهي همين حشرات تحت تأثير درجه حرارت، رطوبت، غذا و عوامل ديگر تبديل به شفيره و سپس حشرهٔ كامل مي‌گردند و حشرهٔ ماده پس از جفتگيري تخمريزي مي‌نمايد.[۱۷]
- شنبه ۲۰ آذر ۰۰ ۱۷:۳۷
- ۹ بازديد
- ۰ نظر